Chủ đề chính trong cuốn chuyên khảo này là chứng minh giao tiếp cùng với hoạt động có tác dụng quyết định hình thành nhân cách học sinh. Đi vào thiên niên kỉ mới, các nhà khoa học đều khẳng định như vậy: trong thời đại thông tin, thời đại mạng, thời đại kinh tế tri thức, quan hệ người - người là một giá trị được đề cao hơn bao giờ hết. Tâm lí học giao tiếp nói riêng, tâm lí học nói chung cũng được nhiều người xếp vào hàng “khoa học lên ngôi” trong thế kỉ XXI. Nền giáo dục ngày nay được mệnh danh là nền giáo dục khoa học kĩ thuật - công nghệ, đồng thời luôn luôn nhấn mạnh tính chất nhân văn, nhân đạo, nhân ái.
Loài người đang tiến tới một nền văn minh hoà bình, văn minh khoan dung với cơ sở là hệ thống thái độ trân trọng giá trị độc lập dân tộc và bản sắc dân tộc, hết sức đề cao quyền sống và quyền phát triển con người. Trong đó hạt nhân là tính người, tình người thể hiện qua các thái độ với tự nhiên, thái độ đối với xã hội, thái độ đối với công việc và thái độ đối với bản thân. Ngoài ra, chuyên khảo này cũng đề cập đến tinh thần trách nhiệm, tự ý thức...., và vấn đề giáo dục giao tiếp là vấn đề thời sự của xã hội khi chúng ta đang tiến tới một xã hội văn minh.
Phạm Minh Hạc, Đặng Xuân Hoà, Trần Trọng Thủy - Nhà Xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội - 2002, 402 trang