Thiết kế một số chủ đề dạy học Sinh học bằng tiếng Anh trong Chương trình Sinh học Trung học phổ thông

30/07/2021 08:56 GMT+7
Các hoạt động dạy học, các chủ đề Sinh học bằng tiếng Anh sẽ góp phần phát triển năng lực ngoại ngữ cho học sinh, giúp học sinh giao tiếp, học tập và nghiên cứu các tài liệu khoa học một cách cập nhật nhất, đồng thời cũng giúp học sinh có thể dễ dàng tiếp thu các nội dung kiến thức Sinh học được hệ thống hóa vào một chủ đề cụ thể, có tính liên kết chặt chẽ. Tác giả Lê Thị Phượng, trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội tập trung nghiên cứu cách thức để thiết kế một số chủ đề dạy học Sinh học bằng tiếng Anh trong Chương trình Sinh học Trung học phổ thông, chứng minh bằng kết quả thực nghiệm hiệu quả của việc dạy học các chủ đề Sinh học bằng tiếng Anh trong việc phát triển năng lực Sinh học, năng lực ngoại ngữ và các năng lực cần thiết khác của học sinh. Qua đó đưa ra một quy trình thiết kế các chủ đề dạy học Sinh học bằng tiếng Anh ở trường trung học phổ thông mà giáo viên có thể tham khảo.

Nguyên tắc thiết kế
 
Để dạy học các môn học bằng tiếng Anh thực sự mang lại hiệu quả, cần tuân thủ một số nguyên tắc như sau: 1) Xác định đúng khả năng ngoại ngữ của học sinh; 2) Học sinh có thể thấy được ý nghĩa trong các hiện tượng được học trong giới hạn hiểu biết của mình; 3) Giáo viên nên tạo cơ hội cho học sinh được thử thách sự hiểu biết của mình về các khái niệm khoa học tự nhiên, giúp học sinh có thể tự sắp xếp được các ý tưởng của mình sao cho hợp lí; 4) Vận dụng sáng tạo và linh hoạt các phương pháp, hình thức dạy học tích cực; 5) Học sinh phải được thực hành các kĩ năng cơ bản trong học tập các môn khoa học tự nhiên như: đo lường, phân tích, đánh giá, thực hành… khi tiếp cận với các khái niệm mới.
  
Không chỉ vận dụng các nguyên tắc của dạy học Sinh học bằng tiếng Anh, tác giả còn đưa ra một số lưu ý khi xây dựng các chủ đề dạy học để đạt được hiệu quả tối ưu nhất: 1) Tìm hiểu hiện trạng năng lực tiếng Anh của học sinh; 2) Xây dựng hệ thống từ vựng, thuật ngữ Sinh học bằng tiếng Anh; 3) Xây dựng hệ thống mẫu câu tiếng Anh giao tiếp sử dụng trong dạy học; 4) Xây dựng công cụ kiểm tra, đánh giá trong dạy học chủ đề Sinh học bằng tiếng Anh.
  
Quy trình thiết kế
  
Sau khi xác đinh các nguyên tắc và các vấn đề lưu ý khi dạy học chủ đề Sinh học THPT bằng tiếng Anh, tác giả đề xuất quy trình thiết kế một chủ đề dạy học Sinh học bằng tiếng Anh gồm năm bước: 1) Xác định tên chủ đề, 2) Xây dựng hệ thống từ vựng chuyên ngành, 3) Xây dựng nội dung chủ đề dạy học Sinh học bằng tiếng Anh, 4) Thiết kế kế hoạch dạy học, và 5) Kiểm tra, đánh giá và rút kinh nghiệm.
  
* hình ảnh được trích xuất trực tiếp từ bài báo 
 
Đánh giá kết quả thực nghiệm
  
Qua thực hiện thực nghiệm sư phạm với chủ đề Virut và các bệnh truyền nhiễm (Viruses and infectious diseases), sử dụng bảng khảo sát và rubrics đánh giá, tác giả thu được kết quả:
Về thái độ học tập: Các bài giảng sử dụng tiếng Anh có hiệu quả trong việc thu hút học sinh vào các hoạt động học và ôn tập các từ vựng chuyên ngành Sinh học, trả lời các câu hỏi trong bài học, chia sẻ về những hiểu biết của mình về các cách phòng tránh cũng như đề xuất các biện pháp để bảo vệ cơ thể mình trước sự lây nhiễm của virut. Tuy nhiên, nhiều học sinh còn khá rụt rè, tự ti về việc trả lời câu hỏi bằng tiếng Anh.
  
Về kiến thức: Đánh giá qua rubric cho thấy, tỉ lệ học sinh sử dụng được các mẫu câu giao tiếp tiếng Anh cơ bản trong lớp học và khả năng nghe hiểu từ vựng chuyên ngành sau khi thực nghiệm bước đầu tăng lên so với trước thực nghiệm (khi chưa được học các chủ đề bằng tiếng Anh).
  
Về kĩ năng: Có thể thấy, thông qua việc dạy học Sinh học bằng tiếng Anh vào dạy học chủ đề Virut và bệnh truyền nhiễm, một số kĩ năng tiếng Anh của học sinh như đọc - hiểu, nghe - hiểu hay kĩ năng sử dụng tiếng Anh giao tiếp có sự thay đổi tích cực hơn so với thời điểm trước khi thực nghiệm.
  
Từ kết quả nghiên cứu, tác giả cho thấy dạy học chủ đề Sinh học bằng tiếng Anh góp phần phát triển năng lực ngoại ngữ cho học sinh đồng thời làm cho môn học trở nên sinh động, thu hút sự hứng thú của học sinh, giúp các em chủ động học tập và tự giác tiếp thu kiến thức.
  
Tài liệu tham khảo
  
Lê Thị Phượng. (2021). Thiết kế một số chủ đề dạy học Sinh học bằng tiếng Anh trong Chương trình Sinh học Trung học phổ thông. Tạp chí Khoa học giáo dục Việt Nam 5, 25-30.