Chất lượng đào tạo đại học

10/08/2017 16:55 GMT+7
Trong những năm qua, đào tạo đại học đã bộc lộ nhiều yếu kém: chất lượng nhìn chung còn thấp, chưa theo kịp đòi hỏi phát triển kinh tế - xã hội của đất nước; cơ chế quản lý của Nhà nước đối với hệ thống giáo dục đại học và sự quản lý của các trường đại học, cao đẳng còn nhiều bất hợp lý kéo dài, chưa tạo ra động lực đủ mạnh để phát huy năng lực sáng tạo và sự tự chịu trách nhiệm của đội ngũ giảng viên, các nhà quản lý và sinh viên để đổi mới mạnh mẽ, căn bản giáo dục đại học. Tiềm năng đầu tư của xã hội và các nhà đầu tư nước ngoài cho lĩnh vực giáo dục đại học cũng chưa có hiệu quả đáng kể.

Có nhiều nguyên nhân nhưng nguyên nhân căn bản chính là sự yếu kém trong quản lý nhà nước về giáo dục đại học và sự yếu kém trong quản lý của bản thân các trường đại học, cao đẳng... Tình trạng giáo dục chạy theo số lượng và sức ép vì bệnh thành tích vẫn chưa giảm trong khi xã hội chưa giám sát đầy đủ, chưa có biện pháp xử lý và chấn chỉnh kịp thời. Nhiều vi phạm có tính hệ thống của các trường như tuyển sinh ồ ạt, quá sức; tuyển sinh ngành học chưa xin phép hay chưa đủ khả năng về bảo đảm chất lượng dạy và học, thiếu các tiêu chuẩn căn bản về giáo trình, giảng đường...

Ðể nâng cao chất lượng giảng dạy đại học, rõ ràng cần có chỉ tiêu hợp lý đầu vào cân đối với nhu cầu xã hội, thực trạng về nguồn lực giảng viên phù hợp từng trường, từng môn cũng như cơ sở vật chất tương ứng. Cần rà soát, quản lý hệ thống trường đại học, đóng cửa các trường đại học chỉ có cơ sở dạy học thuê mướn, cắt giảm chỉ tiêu tuyển sinh hàng năm của các trường đại học tương ứng với số lượng phòng học tại cơ sở, tránh việc mở lan tràn các ngành học mới mà không có đủ giáo viên. Ðiều này Bộ GD-ÐT cũng đang làm, nhưng các chỉ tiêu đó vẫn còn rất cao so với thực trạng giảng viên và cơ sở vật chất của trường. Bên cạnh đó, các trường PTTH và trường ÐH phải thật sự là nơi giúp học sinh có cái nhìn và hiểu một cách cụ thể về ngành nghề để có sự lựa chọn đúng đắn nghề nghiệp tương lai. Ðây là việc làm thiết thực nhằm hạn chế việc sinh viên phải làm trái ngành sau khi tốt nghiệp. Ðiều này đặc biệt quan trọng. Ở các nước có nền giáo dục phát triển, hệ thống trường học luôn có các trung tâm tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh. Ta cần tham khảo và vận dụng.

Nâng cao chất lượng đào tạo đại học không chỉ là việc kiểm tra chất lượng mà cần phải xây dựng phương án đào tạo cho phù hợp ngay từ các cấp. Muốn vậy, cần xây dựng từ việc biên soạn các giáo trình học tập có chất lượng, có sự kiểm soát chặt chẽ để phù hợp với thực tiễn và có tính trọng tâm cao hơn. Cần nghiêm khắc với cách học đối phó, thụ động của sinh viên trước nền kinh tế đang mở cửa hiện nay bằng cách xây dựng thói quen học đi đôi với hành ngay từ bậc phổ thông. Không ngừng đầu tư trang, thiết bị dạy học hiện đại tiên tiến trên thế giới, đồng thời cập nhật những thông tin mới nhất về kiến thức cho sinh viên. Khuyến khích việc học nhóm của sinh viên, đồng thời phải luôn giao bài tập dưới dạng tiểu luận, dạng bài mang tính chất mở rộng để các em rèn thói quen làm việc trong thư viện cũng như tìm hiểu tài liệu trên mạng điện tử. Chỉ có học thật, thi thật và quản lý sinh viên một cách khoa học thì mới có thể giúp các em tránh khỏi sa ngã vào các tệ nạn xã hội, làm ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục. Phối hợp việc quản lý học tập của sinh viên giữa nhà trường, gia đình và xã hội; khen thưởng sinh viên có thành tích học tập tốt một cách kịp thời, đúng lúc để mọi người cùng hưởng ứng và noi theo.

Giáo dục là vấn đề hệ trọng của mỗi quốc gia. Ðể giáo dục phát triển theo đúng kỳ vọng của đất nước phải có những con người tâm huyết, làm giáo dục xuất phát từ tấm lòng với thế hệ tương lai. Cùng đó, tiếp tục giải bài toán lương giáo viên, sao cho đồng lương đủ nuôi sống bản thân giáo viên, gia đình và con cái họ. Nếu tất cả các phương hướng, chính sách đưa ra mà không giải quyết được bài toán này thì không thể làm an tâm người giáo viên khi tham gia công tác giảng dạy, nói chi đến phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục đại học.


Nguyễn Văn Thước (http://www.nhandan.com.vn)